DONATIONES PIAE TEMPORE S. BERNARDI CLARAEVALLENSIBUS FACTAE. Quae numeralibus notis 1, 2, 4, 7, 9, 10, 11 praenotantur, nunc primum in lucem prodeunt. Has nobiscum perhumaniter communicavit D. RIBIERE DE JUBENVILLE, Scholae chartarum alumnus.

I. JOCERANNUS IMMUNITATEM DECIMARUM. (Cartulaire de Clairvaux, Grangia-Abbatie. IV^a. — Anno 1121.)

In nomine summe et individue Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus sancti, Ego Jocerannus, Lingonensis ecclesie nutu Dei episcopus, cum in ejusdem matris basilice gremio una cum Archidiaconis nostris et multis aliis religiosis personis, presente etiam Domino et patre nostro Lugdunensium Primate Humbaldo, cum suorum comitatu reverentissimo, de statu et ordinatione ejusdem ecclesie unanimiter tractaremus, venit ante nostre presencio optutus domnus Bernardus, monasterii Clarevallis, 0978D quod Deus nostris temporibus revelaverat, Abbas religiosus, rogans, et cum omni humilitate deposcens quatenus de fundo ipsius loci et inmunitatibus suis et de aliis quibusdam rebus necessariis, auctoritatis nostre presidio munitum privilegium faceremus, et presentis pagine decreto sollemniter confirmaremus. Cujus juste et racionabili peticioni libenter adquiescere decernentes, quicquid justicia et honestate dignum postulare visus est, tantorum virorum judicio recto ordine ad effectum perducere curavimus. In primis igitur firmam inmunitatem et perpetuam libertatem in Christo, salva Lingonensis Episcopi canonica obediencia et subjectione, ipsi loco et fratribus presentibus et in posterum successuris 0979A decernimus, mandamus et confirmamus. De possessionibus autem et laboribus eorum precipientes precipimus ut quocumque loco in toto episcopatu nostro nutriture vel agriculture ipsi et familia eorum labores exercuerint decimas suas ipsi habeant, et de manu Lingonensis Episcopi, cui decimarum distribucio proprie pertinet, ad sustentationem et receptionem pauperum suorum decimas illas possideant. Si quis tamen presbiterorum qui anteriori dono decimas illas hodie possidet hoc tam legitimum nostre dispensationis donum concedere noluerit, et in tanta cordis duricia perseveraverit, prohibemus tamen successuris ne sibi ab aliquo decimas illas contra nostram auctoritatem posse donari estiment, nec illas ulterius accipere presumant. 0979B Si autem evenerit ut in aliquibus terris vel locis alii ecclesie, vel monasterio, cenobio et jam vel xenodochio prius ab Episcopo donatis, supradictos fratres laborare contigerit, prout Deus destinaverit, fraterna dilectione requirant, et si habere poterint habeant. Si quis autem contra hujusmodi nostre institutionis paginam temerario ausu agere presumpserit, iram Dei et maledictionis sentenciam incurrat: et nisi cito resipuerit cum divite misero infernales penas sustineat.

Ego Humbaldus Lugdunensis ecclesie. Signum Guilenci decani. S. Ayrardi archidiaconi. S. Guarnerii archidiaconi. S. Ego Jocerannus Lingonensis Episcopus. S. Ego Gocelinus Lingonensis ecclesie archidiaconus. Acta sunt hec anno ab incarnatione 0979C Domini millesimo centesimo XXI. Indictione V. Calixti Pape II anno III. Francorum Rege Lodoico. Lingonensis ecclesie Joceranno Episcopo. Ego Durandus Lingonensis ecclesie notarius ad vicem Fulconis cancellarii scripsi, dictavi et recitavi.

II. DONATIO GUIDONIS MOLISMENSIS ABBATIS. (Cartulaire de Clairvaux, Bellus-Mons. III. — Anno 1131. — In marg.: Guido Abbas Molismi dedit quicquid habuit in loco qui dicitur Heis.)

Tempus est juxta Apostolum operari bonum ad omnes, maxime autem ad domesticos fidei; perinde Ego Guido, per Dei patientiam Abbas monasterii Molismensis, laude et consensu Capituli nostri, 0979D laudo devotissime et concedo ecclesie Clarevallensi et fratribus ejusdem loci perpetuo possidendum quicquid omnino hactenus habuimus et de nostro jure fuit in loco qui dicitur Heis, constituto tamen annuo censu XII denariorum, quos illa scilicet ecclesia nostre pro hac donatione reddere curabit quotannis circa festum Sancti Remigii. Quod nostre devocionis donum ut et predictis fratribus perpetuo maneat inconcussum et ceteris omnibus caritatis exemplum, litteris mando et nostro sigillo munio. Signum David prioris, signum Aymonis sub prioris, signum Martini tercii prioris, signum Raingerii camerarii, signum Roberti subcamerarii, signum Galterii cellerarii, signum Roberti subcellerarii, signum Petri de Raveriis, signum Enjorranni 0980A capellani. Actum est hoc apud Molismum anno ab incarnatione Domini MCXXXI^o, regnante Rege Lodovico, Wilenco Lingonensi Episcopo, et Hugone Duci Burgundie, et Thebaldo Comiti.

III. REGULARES CANONICI SAECULARIBUS SUBROGANTUR IN ECCLESIA S. LUPI. (CAMUSAT, Promptuarium sacrarum antiquitatum Tricassinae dioecesis, folio 297. — Anno 1135. — Collatum cum originali.)

. . . . . . . . . Contigit, ut divae memoriae Teobaudus Comes consultis religiosis viris Hugone Altissiodorensi episcopo, Hattone Trecensico episcopo, bonae memoriae Bernardo Clarevallensi Abbate, Guillelmo praedicti Sancti Martini abbate pervigili cura tractaret 0980B qualiter ecclesia praefati S. Lupi quae per negligentiam quorumdam a divino cultu torpuisse videbatur et dicebatur ad religionem converteret, placuit memorato principi, praefatisque religiosis viris, consentientibus et universis S. Lupi canonicis ut decessioni secularium fratrum qui tunc ecclesiae praeerant, regulares canonici subrogarentur, ut quod illi minus honeste faciebant, isti solemnius et cum majori devotione Domino deservirent. Igitur anno incarnati Verbi 1135. 3. Cal. Decembris, praedicti religiosi quosdam de ecclesia S. Martini fratres elegerunt, quos in B. Lupi ecclesia sicut dispositum fuerat Domino servituros transposuerunt, qui fuerunt inibi sine proprio Abbate, Guillelmi Abbatis 0980C S. Martini regimini et providentiae respondentes anno uno, mensibus sex, diebus XII. Anno 1137 II idus Junii. Gerardus prior S. Martini praedictis fratribus in abbatem datus est et praelatus, vir mirae simplicitatis et secularium negotiorum ignarus.

IV. IMMUNITAS DECIMARUM. (Cartulaire de Clairvaux, Campigni, XXXIV. — Anno 1136.)

Notum sit presentibus et futuris quod Domnus Bernardus primus Abbas Clarevallis quesivit et impetravit ab Abbate Molismensi Ebrardo et Capitulo ejus decimam laborum fratrum Clarevallensium 0980D de his que laboraverint infra terminum parrochie Campaniaci, que antiquitus juris fuisse dicebatur Molismensis ecclesie. Concessum est ergo et litteris istis roboratum ne unquam de laboribus vel nutrimentis eorum quoquo modo, sive per monachos sive per conversos, vel et per mercennarios fiant ad opus Clarevallensis ecclesie, Molismenses vel quilibet pro eis decimas accipiant: sed eas perpetuo sine reclamatione et calumpnia Clarevallenses teneant. Factum est hoc anno Dominice incarnationis millesimo centesimo tricesimo sexto, in communi Molismensi Capitulo, coram ambobus prefatis Abbatibus, et affuerunt de personis ecclesie Atho prior, et suppriores Petrus et Fredericus, et totus conventus.

V. CHARTA ALPHONSI REGIS. (Journal de Trйvoux, Aoыt 1739, p. 1875. — Anno 1142.)

In nomine Dei.

Quoniam decet unumquemque fidelem de bonis sibi collatis a supremo largitore Dei ministros participes efficere, ut per eos coelestium bonorum participes efficiamur: ideo ego Aldephonsus, miseratione divina Portugalensium rex, noviter, Deo juvante, creatus, quia me plus omnibus debitorem sentio, cupio me et omnia mea Altissimo offerre, ut tam ego quam successores mei in perpetuum regnaturi, agnoscant habere regnum de manu Domini, qui praesentialiter tradidit illud mihi, ut corde firmo 0981B et charitate perfecta fidem Christianam ab infidelium injuriis defenderem, et sanctam Ecclesiam de regni redditibus ditarem, ut sic esset regnum sanctum, Deo charum, et in perpetuum stabilitum.

Et quia jam me et omnia mea B. Petro et ejus successoribus vectigalem constitui, cupiens nunc et B. Dei Genitricem apud Deum advocatam habere; de consensu vassallorum meorum, qui absque extraneo adjutorio me in regium solium constituerunt, me ipsum, regnum meum, et gentem meam, et successores meos, sub beatae Mariae de Clara-Valle protectionem, defensionem et patrocinium constituo et constituta fore decerno, ordinando et mandando omnibus et singulis successoribus meis, 0981C in haereditatem hujus regni legitime intrantibus, ut singulis annis eidem ecclesiae Sanctae Mariae de Clara-Valle, quae est Cisterciensis ordinis, posita in regno Franciae, in dioecesi Lingonensi, tribuant in modum feudi et vassallitii quinquaginta marabitinos auri probati, boni, et digni quod recipiatur. Si vero contigerit per dominium nostrum aliquem hujus monasterii ordinis praefati intrare, vel monasterium inibi construxerit, personae et res talis monasterii sub tutela et patrocinio regis erunt taliter, quod a nullo possint molestari, inquietari, perturbari, vel a suis bonis defraudari. Quod si contingat, in pristinam libertatem restituantur, quacunque hora temporis vel momenti in quo majori commoditate id fieri quiverit. Quapropter bona talium 0981D monasteriorum, et personarum erunt quasi bona regalia, et de illis erit regi eadem cura quam de suis debet habere. Si vero rex aliquis vel tyrannus (quem de lumbis nostris futurum non credimus), praefatas personas molestaverit, seu illarum bona subripuerit, non meam aut earum, sed Virginis haereditatem usurpare se credat, et tanquam domino suo infidelis, sub cujus tutela regnum nostrum committimus, eodem privetur, et semen ejus non elucescat super terram. Fratribus vero in dicto monasterio de Clara-Valle, et aliis sui ordinis, statum regni nostri Deo devote commendare, et animam meam, et parentum meorum missis et vigiliis adjuvare et de feudo seu vassallitio altare B. Mariae reparabunt. Abbas vero domnus Bernardus et ejus 0982A in perpetuum successores hujusmodi feudum in perpetuum habebunt in die Annuntiationis B. Mariae Virginis.

Et ideo, Virgo Mater Domini mei Jesu Christi, in cujus laudem hic ordo constitutus micat, ego humilis servus tuus, Aldephonsus rex Portugalensis, peto quatenus meum regnum defendas a Mauris inimicis crucis Filii tui, et coram hanc ab omni externo dominio liberam conserves, ac de prole mea fideles servos et feudi largitores in regni sede corrobores.

Si quis vero contra hoc vassallitium et feudi testimonium aliquid attentaverit, si vassallus fuerit, a regno nostro expellatur; si vero (quod Dominus non consentiat) rex fuerit, sit a nobis maledictus, et 0982B in stirpe nostra non numeretur, et a Domino Deo, qui nobis regnum dedit, omni dignitate spolietur, et a suis inimicis victus et cum Juda traditore in inferno sepultus.

Facta charta in ecclesia Lamecensi, IV Kal. Maii, anno 1142.

Ego rex Aldephonsus.

Egas curiae praeses confirma

Petrus Pelaides curiae signifer confirmat.

Evas Ropinias Colom. praefectus confirmat

Pelagius de Saura confirmat.

Gondisalvus de Saura protest.

Rosendus Alvar protest.

Alphonsus Egea protest.

VI. CHARTA SANCIAE REGINAE. (MANRIQUE, Annal. Cisterc. II, p. 87.)

In nomine Sanctae et individuae Trinitatis, Patris, et Filii, et Spiritus sancti. Amen.

Quoniam scriptum est: Declina a malo, et fac bonum; et non sufficit abstinere a malo, nisi fiat quod bonum est. Item: Initium Sapientiae timor Domini, et, qui timet Deum faciet bona: et, operanti bonum, bene erit in extremis. Igitur ego Sanctia Alfonsi imperatoris Hispaniarum soror, his, et aliis exemplis praemonita et edocta, spontanea voluntate, nullo cogente, pro redemptione animae meae; 0982D et parentum meorum, do vobis Domno Bernardo Claraevallis abbati, haereditatem sancti Petri de Spina, atque haereditatem sanctae Mariae de Aborridos, scilicet terras, vineas, prata, fontes, montes cultos et incultos, utriusque exitus et ingressus utrinque, videlicet cum omnibus terminis sibi pertinentibus, quatenus ibidem, me opitulante, in honorem Domini nostri Jesu Christi, ejusdemque Genitricis, monasterium aedificetis in quo vestri monachi, vestrique ordines assidue assistentes, pro suis atque meis, parentumque meorum, atque omnium fidelium, tam vivorum quam defunctorum peccatis, Deum deprecentur. Siquis autem hoc meum donum, tam de meis quam de extraneis prava cupiditate compulsus irritum facere voluerit, hoc 0983A ad effectum nequaquam ducere possit; sed, si contigerit (quod absit!) omnia illa supradicta prius in duplo reddat; ac postea regi, vel cuicunque vestram commiseritis vocem, pectet in quotto mille libras auri purissimi, et insuper sit maledictus, et uti Dathan et Abiron, eum terra absorbeat; atque cum Juda traditore inferni poenas luat. Amen.

Facta charta hujus doni, tertio decimo Kalendas Februarii, era 1134, imperante Alfonso imperatore, cum imperatrice Berengaria in Legione, et in Toleto, et in Caesaraugusta, et in Cordubia, et in tota Hispania.

Ego Sanctia regina supradicta, quae hanc chartam scribere jussi; coram his testibus roboravi:

Domnus Petrus Segobiensis episcopus confirmat.

0983B Domnus Loysius Legionensis episcopus confirmat.

Domnus Petrus Palentinae sedis episcopus confirmat.

Gutter Fernandes confirmat.

Martinus Moniez confirmat.

Nicolaus Pelagii confirmat.

Pontius comes de Cabrera confirmat.

Manric comes confirmat.

Comes Amergot confirmat.

Cid testis confirmat.

Belid testis confirmat.

Duaya testis confirmat.

Omnes testes meae curiae visores, et auditores hujus dationis,

VII. CHARTA THEODERICI FLANDRIAE COMITIS. (Cartul. de Clairv., Comites Flandriae. I. — Anno 1142.)

In nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. Amen.

Ego Theodericus, Dei gratia Flandrensium comes, utilitati et paci ecclesiarum pro bona voluntate prospiciens, votis religiosarum personarum me concordare debere justisque petitionibus assensum prebere non solum honorificum immo in Deo animae meae fructiferum fore perpendi, perpendens opere id in lucem ponere deliberavi.

Venerabilis igitur et piae memoriae abbatis Clarevallis Domni Bernardi merito sui per secula commendandi 0983D piis postulationibus devote et benivole occurrens, annuere volui et in perpetuum contradidi, ut per totam terram et omnes transitus meae ditionis, mei comitatus sive meae potestatis abbatia Claraevallis et omnes abbatiae de Claravalle egressae, vel ulterius exiturae, vel etiam ab his abbatiis processurae, que a Claraevallis cenobio sunt progressae, in eundo et redeundo a theloneo et passagio sint omnimodis liberae. Quod, quatinus ratum stabile et imperturbatum permaneat, sigilli mei impressione auctoritate et baronum meorum subscriptione confirmare institui.

Testes hujus concessionis Rogerus, prepositus Brugensis; Willelmus, castellanus Sancti Andomarensis: 0984A Rodulfus, castellanus Brugensis; Gislebertus, castellanus Bergensis; Balduinus de Baliul; Anselmus de Baliul; Theodericus, camerarius; Walterus Gonela; Hugo de Fareseles; Robertus, abbas de Dunis, frater Osto et frater Robertus, milites templi.

Actum anno dominicae incarnationis M^o C^o XL II^o Indictione V^a Concurrente III^a Epacta XXII^a.

(Original en parchemin, conservй aux archives de l'Aube. Le seeau manque; il pendait par lacs de soie. — Au dos on lit en йcriture du XII^e seиcle:

Theoderici comitis Flandrie de libertate abbatiarum Clarevalensium.

Carta Teoderici, comitis Flandrie de immunitate consuetudinum per totum dominium suum

0984B Et en йcriture du XV^e siиcle:

Comites Flandrie, prima.)

VIII. MIROSLAW, E PRIMATIBUS BOEMIAE, PERSUADENTE HENRICO MORAVIAE EPISCOPO, FUNDAT ET DOTAT MONASTERIUM ORDINIS CISTERCIENSIUM SEDLECENSE. (BOCZEK, Cod. diplom. Morav., I, 221. — Anno 1143.)

In nomine sanctae et individuae Trinitatis.

Notum sit omnibus Christi fidelibus, tam futuris quam praesentibus, quod regnante domino Wladislao Boemiorum duce serenissimo cum uxore sua nobilissima domina Gertrude, quidam de primatibus Boemiae Miroslaus nomine divino monitus partim 0984C timore et amore, saluti suae volens consulere, cum saepius et a sapientioribus et aetate provectioribus audivisset, sine cultu vere religionis nec charitatis unitatem posse subsistere, nec Deo gratum exhiberi servitium: Statuit se religiosas personas diligere, et earum quieti, auxiliante Domino, providere. Consideratis ergo sanctorum virorum secundum diversam professionem variis conversationibus, ad unius tamen domus coelestis Patris mansiones tendentibus, delegit de ordine Cisterciensium aliquot fratres mediatores sibi cum Christo procurare. Hoc ergo pio ac sancto voto de die in diem magis ac magis per gratiam sancti Spiritus incalescente de claustro Waltsaxen conventum fratrum sibi impetravit 0984D committi. Cujus petitioni sanctae conversationis venerabilis abbas Gerlacus acclinatus conventum fratrum in Boemiam direxit, quibus sancto desiderio susceptis praefatus dominus Miroslaus, consentiente et attestante praedicto venerabili duce Boemiae Wladislao, et reverendo Ottone Pragensium episcopo canonica auctoritate confirmante, persuadente etiam et attestante venerabili domino Heinrico Moraviensium episcopo, locum qui dicitur Sedlecz cum omnibus quae attinent, Deo et sanctae Dei genitrici Mariae in usus fratrum praedictorum in perpetuum libere dedit. Imprimis siquidem statuens, ut ordo monachicus, secundum beati Benedicti Regulam, et patrum Cisterciensium institutionem perpetuis ibi temporibus inviolabiliter conservetur, 0985A Succedente ergo temporis opportunitate, divina gratia auxiliante, fundata est in Sedlecz ecclesia divino servitio apta, et ei ordini congrua. Cui a primo fundationis suae exordio possessiones quarum nomina infra continentur, ad usus ipsius ecclesiae et fratrum ibidem Deo deservientium libere sine ullius reclamatione collatae sunt: Solnic, Hothonici, Podollani, cum omnibus appendiciis suis; Gradische cum aqua, pratis et silva; Sdebudici. In Pobor, curia cum terra; Odolen et terra Donati. Bilani, Maleionici, Lubenici, Glusow, et Cacin cum omnibus attinentiis suis usque ad rivulum circa Porram silvam fluentem. Caeterum ut bonum principium finis melior consequatur, praefatus Miroslaus totis visceribus intentus in posterum quoque praedictae ecclesiae 0985B providere cum unicum haberet filium, constituit ut si hic filius sine filio haerede moreretur, vel etiam in posterum deficiente in linea filiorum haerede sine cognatorum, vel consanguineorum contradictione tota ejus haereditas ad usus ecclesiae in Sedlecz revertatur. Hoc etiam Dersislaus, Miroslai sororis filius, nullum habens filium de sua haereditate constituit. Divino ergo amore inflammati, tam venerabilis dux, quam reverendi patres episcopi dominus Otto Pragensis, ac venerabilis Henricus Moraviensium episcopi, cujus prudenti consilio Bohemia decorata regebatur decreverunt, ut nulli omnino hominum liceat praefatum locum temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel minuere, vel etiam ullatenus invadere, vel illis vexationibus fatigare; 0985C sed omnia integra conserventur et illibata permaneant, tam ipse locus, quam possessiones et omnia quaecunque illius loci ecclesia ab initio possedit, aut in futurum, concessione pontificum, largitione principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino poterit adipisci. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona praedictam ecclesiam, vel ejus possessiones inquietare tentaverit, ream se divino judicio de perpetrata iniquitate cognoscat. Cunctis autem jam saepe dictam ecclesiam, vel ejus possessiones tuentibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructus bonae actionis percipiant et apud districtum judicem praemia aeternae beatitudinis inveniant. Ut autem 0985D haec constitutionis et privilegii pagina rata permanens omni ambiguitate careat, jam saepius dicti fideles servi Christi, dux videlicet et venerabiles patres episcopi sigillorum suorum notis confirmaverunt.

IX. DONATIO HATONIS TRECENSIS EPISCOPI. (Montieramey. — Anno 1122-45.)

Ego Hato, Dei gratia Trecensis ecclesiae episcopus, dilectis filiis Guidoni abbati et monachis Arremarensibus imperpetuum. Officii nostri nos hortatur auctoritas religiosa loca diligere et fratres in eis divino famulatui mancipatos rebus ecclesie sustentare. 0986A Ea propter, dilecti in Domino filii, pietatis intuitu vestris precibus annuentes dedimus vobis et monasterio vestro, laudante Manasse de Villemauro Archidiacono nostro, vetus attrium de Clareio et capellam que in eodem attrio est, ad peticionem bonae memorie Bernardi Clarevallensis abbatis. Hac tamen lege et tenore ut presbyter Clareii nichil unquam ibidem accipiat, sed ea que viventes illic obtulerint vel morientes dimiserint singulariter monachorum sint. Huic dono probabiles persone interfuerunt predictus Manasses de Villemauro, archidiaconus; Manasses, Rumiliacensis archidiaconus; Odo, archidiaconus; Falco, archidiaconus; Gibuinus, cantor et archidiaconus; Bernardus, Abbas Clarevallensis ad cujus peticionem haec omnia 0986B facta sunt et concessa.

(Original en parchemin, sans date; au dos est йcrit: De veteri attrio de Clareio nobis dato.

Le sceau manque; il pendait par double queue en parchemin. Conservй aux archives de l'Aube, fonds de Montieramey.)

X. AUCTORAMENTUM THEOBALDI COMITIS BLESENSIS DE DONIS JOBERTI DE FIRMITATE (Cartul de Clairvaux, Comites Campaniae, V^a, — Anno 1145.)

Ego Theobaldus, comes Blesensis, notum fieri 0986C volo omnibus hominibus tam presentibus quam futuris, quod Jobertus de Firmitate, profecturus Hierosolimam, concessit Deo et Sanctae Mariae de Claravalle, quicquid habebat in villa Petrecini, nichil omnino retinens vel sibi, vel heredi suo, excepto quod, si rediret de Hierosolimis, illam partem de communi, quam cum aliis tribus ejusdem ville dominis partiebatur, dominationem scilicet in hominibus et justitiam, accipiet, si voluerit, in manu sua, et in vita sua, quamdiu voluerit, tenebit. Post mortem autem suam redibit et hoc ipsum in manum et possessionem praedictae ecclesiae. Reliquum vero totum, id est quicquid vel in villa, vel in finagio in sua proprietate tenebat, et non erat ei commune 0986D cum aliis tribus, sive viveret, sive moreretur, absque ulla retractatione donavit eidem ecclesiae perpetuo possidendum. De hac autem donatione investivit apud Firmitatem domnum Bernardum abbatem Clarevallensem, laudante Gertrude, uxore sua, in presentia domni Godefridi episcopi Lingonensium et nostra. Ego vero, de cujus casamento erat, eandem donationem laudavi cum Henrico, filio meo, et inde precepi hanc cartam facere.

Testes sunt hujus donationis: Hilduinus de Vendopera, Walterus de Bernone, Petrus Bursaldus, milites comitis; nec non et Hugo dominus de Bellomonte, sororius suus; et Rogerius de Orgiis; et Wiardus de Villa; et Johannes, major ejusdem villae.

0987A Factum est hoc apud Firmitatem, anno ab incarnatione Domini millesimo centesimo XL. V., regnante Ludovico, filio Ludovici, rege Francorum.

(Original en parchemin, conservй aux archives de l'Aube. Le sceau manque. Il pendait par double queue. — Au dos on lit:

Carta de donis Josberti de Firmitate; Sigillum comitis Theobaldi. Comites Campanie: Quinta.)

XI DONUM FRIDERICI COGNOMENTO SALVATORIS. (Cartul. de Clairvaux, originaux. Chartae communes. II. — Anno 1147.)

Notificetur posteritati nostrae quod Fredericus, cognomento Salvator, laudante uxore sua Hersende, dedit monasterio Clarae-Vallensi, quicquid habebat 0987B in finagio Gundree Hispaniae, absque ulla retentione. Sed et tam in aliis locis quam in eodem finagio fratribus ejusdem loci concessit, quicquid de feodo ejus vel jam acquisisse, vel in futurum acquirere possint ab his, qui ab ipso tenebant. Et testes sunt: Hugo de Bugeio; Pontius, de Sancto Lupo; Hugo, serviens; Odo, filius ejus. Et Leiardis, filia; et maritus ejus Frederius hoc ipsum donum laudaverunt; testibus Jheremia fratre Frederii; et Frederio, nepote eorum; Letardo; Widone, capellano.

Item in eodem finagio Drogo, Crassus, laudante uxore sua hodierna, et filiis suis Wicardo, Milone, Widone, Agnone, quicquid habebat vel ab eo tenebatur, 0987C monasterio Clarevallensi dedit.

Hugo de Villa laudante uxore sua Heldiarde, et filiis Widone, Everardo, Bencelino, et filiabus Gertrude, Altrude, Emmelina, testibus, Agnone, Lamberto, Fulcone, et Rainaldus, filius Everardi, filii Aalermi, laudante matre Lezvide et filiabus Lescelina, Emmelina, Gertrude, quicquid in eodem finagio habebant eidem monasterio concesserunt; testibus iterum Agnone, Lamberto, Fulcone. Laudavit hoc donum Wido de Wangionis rivo de cujus feodo ipsa possessio descendebat. Similiter et in aliis locis quicquid de feodo ejus possint acquirere concessit laudavit et hoc ipsum Aalaydis, uxor ejus; testes sunt: Wido, prior Sancti Stephani; Odo de Clementino prato, Martinus de domo Dei; Everardus, 0987D filius Garengerii - Lebaudus rex.

Item in finagio ville Guiardus de Juvencurt assensu fratrum suorum Philippi et Arlebaldi partem alodii, quam habebat, Claravallensi monasterio liberam dedit et de communia quam in villa et in Juvencurt hereditate habebat se exheredavit. Testes sunt: Milo Mahart; Haimo viveus; Agno viridis.

Ricardus et Paganus fratres de Villa dederunt Deo et Sanctae Mariae de Claravalle, quicquid habebant ab Airablo usque in Albam, et ab inde versus Claramvallem a silva usque in Albam, et quicquid habebamus vel ab heredibus vel ab hominibus eorum. Hoc donum laudavit Beatrix, mater eorum, 0988A et Luca, et Belosa, sorores eorum, et Rainerius, filius Luce, et Adelina, uxor Ricardi, et Rainaldus, filius ejus, et Beatrix, filia ejus, cognomento Sylvestris. Testes sunt: Rainerius de Firmitate; et Guido, filius Odelini; et Durandus Molendinarius. Simile donum fecit de sua parte Egidius, filius Rainaldi, et obtulit per librum unum super altare. Testes sunt: Rainerius de Firmitate; et Guido, filius Odelini; et Rainaldus de Petrocinio; et Guido, filius ejus.

Maria, filia Humberti de Molenvilla laudavit donum quod dederat pater ejus Clarevallensi monasterio in pascuis de Villa. Testes sunt: Ricoldus; Aimo; et Bernerius de Molenvilla.

0988B Notificetur etiam posteritati nostrae, quod Josbertus de Firmitate, filius Isoberti Rufi, donavit monasterio Clarevallensi, quicquid habebat apud Petrecinium, laudante uxore sua Gertrude, et quicquid habebat in finagio Petrecini. Testes sunt: Bernardus, abbas Clarevallensis, cui et in cujus manu hoc donum factum est; Everardus de Brecons; Aimo Bocardus; Paganus de Villa; Gaufridus Felenia. Idem quoque Isobertus concessit praedicto monasterio omnia dona quae dederat pater ejus, et quicquid fratres ejusdem loci possent adquirere vel adquisierant ab eo vel ab heredibus suis de terra sua et de casamento suo et omnes aasentias in omni terra sua, laudante praedicta sua. Testes sunt: Hugo de Bellomonte, frater praedictae Gertrudis; 0988C Ilduinus de Vendopera, comes Theobaudus, qui hoc laudavit de cujus casamento movebat.

Clarembaudus de Capis, laudante uxore sua Aaliz, dedit monasterio Clarevallensi, quicquid fratres ejusdem loci possint acquirere de feodo ejus. Testes sunt: Anculfus de Capis; Gauterius de Supraponte. Mortuo Clarembaudo, filii ejus Clarembaudus et Hugo Rapina hoc idem concesserunt; testibus, Ilduino de Vendopera, et Gaufrido Furnerio.

Walterius, filius Walterii Pineti, et Henricus, frater ejus, filius Freerii, laudante eodem Freerio, patre Henrici, et Vilrico Walterii, dederunt monasterio Clarevallensi quicquid habebant apud Petrecinium 0988D et in finagio ejus absque ulla retentione, et quod in tota terra Clarevallensis monasterii non acciperent paagium, quod apud Petrecinium accipiebant. Simile donum fecit ex parte sua Hugo, filius Freerii de Brion, testibus, Rainaldo de Petrecinio, Guiardo, filio Odelini, Rainaldo Chardon de Firmitate. Laudavit haec dona Hugo, vicecomes de Firmitate, de cujus casamento hoc erat, laudante uxore sua Ildeberga, et amborum filiis, Erebaudo, Rorico, Johanne, et filiabus Lancenna, Isabel. Concessit etiam idem Hugo, quod si aliqua calumpnia oriretur de his donis, ipse eam in pace poneret. Supradictorum donorum Walterii et Henrici, et de laude Freerii, et de laude Hugonis vicecomitis, testes sunt: Bartholomeus 0989A Coquilla; Gonterius de Buxeriis; Rainerius de Firmitate; Guiardus de Capis. De laude autem uxoris vicecomitis et filiorum et filiarum suarum testes sunt: Rainerius de Firmitate; Guiardus de Capis; Everardus de Brecons; Garinus; Aimo viridis. Hoc quoque laudavit comes Theobaudus et Henricus, filius ejus, a quibus praedictus vicecomes tenebat. Et ut hoc firmius staret accepit comes Theobaudus super se, rogante Hugone viccecomite, quod si ex his donis aliquando aliqua calumpnia oriretur, et ipse eam non posset extinguere, comes Theobaudus tamdiu omne reliquum casamentum, quod ab eo tenet, in manibus suis teneret, donec eam omnino pacificaret.

Adelina, uxor Bartholomei Coquillae, laudante filio 0989B suo Guicardo, et filia sua Gertrude, et ipso Bartholomeo, marito suo, et Hugone, patre suo, de Ostrecort, et Aunone, filio suo, dedit monasterio Clarevallensi quicquid habebat apud Petrecinium, et in omnibus finibus ejus in manu Godefridi Lingonensis episcopi. Testes sunt: Hugo, decanus, de Belona: Everardus, presbiter; Rainerius de Rocha; Hugo Chavaucheia. Laudavit hoc mater ipsius Adelinae, Matoldis, et Hugo, filius Adelinae. Testes sunt: Hugo, decanus; Everardus, presbiter; Morellus, miles, de Claromonte; Rollanus de Petrecinio.

Guilelmus Guarescous de Covlenz dedit monasterio Clarevallensi, laudante uxore sua Isabel, de cujus capite hoc erat, quicquid habebat in finagio Petrecini absque ulla retentione, laudante filio suo 0989C Rainaldo. Testes sunt: Hugo, armiger ejus; Radulfus de Covlenz, et Radulfus, filius ejus, canonicus Lingonensis. Hoc donum laudavit Emmelina, mater Isabel, et Ilbertus, filius ejusdem Emmeline. Testes sunt: Rainerius, frater Emmeline; et alii multi qui ibi erant. Laudavit etiam hoc Thomas, frater Isabel, in presentia Godefidi (sic), Lingonensis episcopi, et Bernardi, Clarevallensis Abbatis; testibus Ebrardo de Firmitate; et Guidone, filio ejus; et Giremo de Britinniaco.

Erbertus de Barro super Sequanam dedit monasterio Clarevallensi quicquid habebat in villa Petricini, sive in finagio ejusdem villae absque ulla retentione et quicquid ibidem tenebatur ab eo. Laudavit 0989D hoc frater ejus Thomas et uxor ejusdem Thomae Ildiardis et filius ejus Thomas. Laudaverunt hoc caeteri fratres ejus Humbertus et Hagano et Guiardus, nepos ejus. Testes sunt Guido, comes de Barro super Sequanam; et Milo, filius ejus; et Milo de Valvurio; Ricardus de Cacenniaco. Laudavit hoc Rocelinus de Vendopera et Gaufridus, filius ejus et Hulduinus, frater Roscelini, a quibus tenebat. Laudis hujus testes sunt: Radulfus, capellanus comitis; Martinus, prior de castro Radulfi; Odo de monte Omeri; Josceranus Rigandus de Pringerio, Postea Richardus, filius Thomae, laudavit hoc donum; testibus: Guiardo, filio Everardi de vacua Silva; et Deodardo; et Seguino.

Stephanus Raerius, laudante uxore sua Lucia, de 0990A cujus capite hoc erat; et laudantibus filiis et filiabus suis Hugone, Guidone, Henrico, et Gertrudi, et Floretia, dedit monasterio Clarevallensi quicquid habebat in finagio Petrecini absque ulla retentione. Testes sunt: Simon, filius Isoberti; Gontardi de Firmitate; Rogerius, frater Stephani; Stephanus, capellanus; Olbertus, capellanus de Blesia.

Aimo Bocardus dedit monasterio Clarevallensi, quicquid habebat apud Petrocinum in finagio Petrecini absque ulla retentione. Simile donum fecit ex parte sua Rainerius de Gronai in eadem villa et in eodem finagio; laudante uxore sua Ascelina et filio eorum Lamberto et filiabus Ildiarde et Ermengarde. Testes sunt: Milo Crassus; et Scotus Venator. Haec omnia concessit Goriardus, frater ejus, 0990B et Bruna, uxor ipsius Aimonis. Bencelina similiter dedit eidem monasterio quicquid habebat ibidem et eadem conditione; et hoc concedente filio suo, Simone et Galiena, uxore sua. Idem donum fecit Guiardus de Capis de sua parte. Horum omnium testes sunt: Agno viridis, Bartholomeus Coquilla, Milo Crassus, Everardus de Villa, et Landricus. Idem donum fecit Drogo de sua parte; testibus his: Guiardo de Capis, Seguino de vacua Silva. Idem quoque donum de sua parte fecit Petrus de Aissi; concedente Abelina, uxore ejus; testibus: Erberto, sacerdote; et Guiardo de Villa.

Marco de Vegniaco dedit monasterio Clarevallensi, quicquid habebat apud Petrecinum absque ulla retentione, concedentibus Emmelina, uxore 0990C sua, et Henrico, filio suo, testibus his: Hugone de Veniaco, Garnerio, et Sirebello de Barro. Quale donum fecit Marcus tale fecit et Milo Crassus de Firmitate, gener illius, de sua parte; concedente Supplicia, uxore ipsius Milonis, et Marco, filio ejus Donum Marci et Milonis concessit Ermengardis, soror Suppliciae. Testes sunt: Rainerius de Firmitate, Hugo de Confinio; Guiardus, filius Odelini de Firmitate. Dono Milonis consenserunt et alii liberi ejus Henricus et Sera; testibus: Hugone de Veniaco, Garnerio, et Sirebello de Barro.

Rolannus de Petrocino dedit monasterio Clarevallensi, quicquid habebat in eadem villa et in finibus ejus absque retentione; concedente uxore sua 0990D Richildi et filiis suis Clemente et Bernardo et alio Bernardo et fratre ejus Pagano et nepote ipsius Anscherio; teste: Silvestro cum duobus supradictis Pagano et Anscerio.

Richardus et Paganus dederunt monasterio Clarevallensi, quicquid habebant a Petrocino usque ad Ermeniorii, quod est juxta Gaudrici montem sicut via romana dividit; hoc est, quicquid habebant in terra de Jurvilla et de Warencemont. Hoc donum laudavit Beatrix, mater eorum; et Luca, et Belosa, sorores eorum, et Rainerius, filius Lucae, et Adelina, uxor Richardi, et Rainaldus, filius ejus, et Beatrix, filia ejus cognomento Silvestra. Testes sunt: Rainerius de Firmitate, Guido, filius Odelini, Durannus Molendinarius. Simile donum fecit de sua parte Egidius, 0991A filius Rainaldi, et obtulit per librum unum super altare. Testes sunt: Rainerius de Firmitate, Guido, filius Odelini; Rainaldus de Petrocino, et Guido, filius ejus.

Hugo Bouez de Jovencort dedit monasterio Clarevallensi, quicquid habebat in finagio de Juvilla et de Warencemont absque ulla retentione; laudante Bertha, uxore sua, cognomento Poma, et filiis eorum, Odone, et Hugone, et filia Goncelina; testibus: Stephano, presbitero; et Guidone, filio Odelini.

Odo et Petrus, filii Milonis Debois, laudante matre sua Dameron et sorore eorum Agnes, dederunt monasterio Clarevallensi, quicquid habebant in terra de Jurvilla et de Warencemont absque ulla retentione. Hoc donum laudavit Raherius et uxor ejus Bona amica et filii eorum Guido et Milo et filia Magaleh. Testes sunt: Thebaudus, nepos presbiteri; 0991B et Walterius; et Iterius de Beloun; Hugo; et Petrus.

Simon de Chameon dedit monasterio Clarevallensi, quicquid habebat in valle Mortui fontis usque ad Emmaurici fontem et quicquid habebat in eo monte, qui dicitur Medius Mons, laudante Hilberto de Barro, de cujus feodo hoc tenebat. Testes sunt: Isobertus Rufus, Rainerius de Pulleriis. Alio tempore Odo, Simonis frater, partem suam de Medio Monte, quam habebat, concessit. Testes sunt: Henricus de Aconvilla, Gibertus, Carpentarius; Petrus, filius Henrici.

Rogerius de Esclantia, laudantibus filiis suis Hildierio et Hugone, dedit monasterio Clarevallensi, quicquid monachi exartaverant in bosco et 0991C Acunvilla. Concessit etiam quandam partem bosci juxta Mortuum fontem, quae necdum exsartata erat et ut omnes assantias nostras haberemus ubique in reliquo bosco, excepta agri cultura. Simile donum fecit comitissa de parte sua, laudante Odone marito ipsius. Pro his tamen donis reddetur eis annuus census duodecim nummorum Trecensis monete, qui census a Kalendis Octobris usque ad Kalendas Novembris ministro eorum de Acunvilla debet reddi. Donum comitisse laudavit supra scriptus Rogerus de quo tenebat et filii ipsius Rogerii Hildierius et 0992A Hugo. Laudavit etiam utriusque donum Stephanus de Grangia, de quo tenebat Rogerus. Laudavit Hibertus de Barro de quo tenebat predictus Stephanus. Concesserunt etiam Rogerius et filii ejus et Stephanus de Grangia et Hirbertus de Barro, quod si quam calumpniam super his donis oriri contingeret, ipsi eam penitus extinguerent. Facta sunt haec dona in manu Guidonis monachi, presente Dominico, preposito Barri. Testes: Radulfus, decanus de Barro; Hildierius, magister de domo Dei; Falco, gener Herberti; Galterius Scotus. Laudavit etiam haec omnia Gaufridus, filius Herberti. Testes: Radulfus, decanus de Barro; Hildierius, magister de domo Dei; Odo Rufus; Lambertus, et Girardus Lingonenses.

Gilo, filius Rainaldi de Villa, dedit nobis pratum juxta ripam Albae, quod vocatur Croipratum, et laudavit quicquid pater ipsius dederat nobis in fine 0992B Gondeae Hispaniae; id est, pratum Girardi et pratum Hugonis et pratum Garini et alia omnia quae habemus a patre ejus; testibus: Remigio, capellano de Villa; Guiardo, filio Odelini, Engelranno fusore.

Gaufridus Felenia dedit pratum Beroldi monasterio Clarevallensi, in finagio Villae, laudante Airardo, sororio suo; testibus: Petro Ventario, Arberto, Bernardo. Concessit hoc donum Lancenna, uxor Airaudi, laudantibus filiis amborum Girardo, Rainerio, Guiardo, et filia Galia; testibus: Bernardo, majore; Guiardo, presbitero; Theoderico.

Ego Godefridus Dei gratia Lingonensis episcopus, totam presentis paginae cartam laudo et proprio 0992C sigillo munio et Clarevallensi monasterio in perpetuum confirmo. Anno ab incarnatione Domini millesimo centesimo quadragesimo septimo, regnante Ludovico, filio Ludovici, rege Francorum. Signum Jocelini Archidiaconi. Signum Pontii, Archidiaconi. Signum Warnerii, Archidiaconi. Signum Guiardi, Archidiaconi. Signum Fulconis, Archidiaconi. Signum Humberti, decani.

(Original en parchemin. — Sceau de cire rouge pendant par double queue. — Archives de l'Aube.)